حساب بانک

همانطور که قبلاً اشاره شد وجوه نقد با توجه به ویژگی هایی مانند پایین بودن حجم آن سهولت نقل و انتقال ، قابلیت تبدیل به هر نوع کالا، مقبولیت آن توسط عموم مردم و سایر ویژگی های دیگر ، از جمله داراییهایی است که بیشتر از بقیه داراییها در معرض سوء استفاده می باشد.

بنابراین لازم است کنترل بیشتری نسبت به آن صورت گیرد. یکی از کنترلهای مؤثر بر وجوه نقد، نگهداری آن در بانک می باشد. امروزه بیشتر دریافتها و پرداختهای عمده مؤسسات و واحد های تجاری از طریق سیستم بانکی صورت می گیرد و مؤسسات نیز ترجیح می دهند که قسمت اعظم وجود نقد خود را نزد بانکها نگهداری نمایند. نگهداری وجوه در بانک، عملاً به صور گوناگونی انجام می گیرد.

گاهی مؤسسات برای دریافتها و پرداختهای خود ، اقدام به افتتاح حساب جاری نموده وهرگاه به بانک مراجعه نماید می توانند مبلغ موجود در حساب خود را بوسیله چک دریافت نماید.

گاهی نیز مؤسسات مقداری از وجوه خود را به صورت پس انداز قرض الحسنه یا سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت، نزد بانکها نگهداری می نمایند.

به طور کلی، آن قسمت از وجوه نقد که به صورت حساب جاری وسپرده های دیداری ، نزد بانکها نگهداری می شود جزء موجودی نقد مؤسسه و مبالغی که به صورت سپرده های سرمایه گذاری دربانک نگهداری می شوند و برداشت از آنها در هرزمان ممکن نمی باشد نباید جزء موجودی نقد تلقی گردد.

سپرده های سرمایه گذاری ثابت، که شرکت به قصد بلند مدت درآنهاسرمایه گذاری نموده است ویا محدودیتی در برداشت آن وجود دارد بایدبه عنوان سرمایه گذاری بلند مدت در تراز نامه طبقه بندی شوند.

بدین ترتیب وقتی سخن از موجودی نقد به میان می آید تنها حساب جاری یا هر حساب دیگری که بدون قید و شرط و در هر تاریخ قابل برداشت باشد مورد نظر می باشد. مؤسسات ، اکثر عملیات نقدی خود را از طریق حساب جاری انجام می دهند زیرا واریز وجه و دریافت از این حساب آسان بوده و این امرنوعی کنترل برای موجودی نقد محسوب می گردد.

سپردن وجوه نقد به حساب جاری، اصطلاحاً واریز به حساب بانکی نامیده می شود و اعلامیه یا مدارکی که بانکها در قبال واریز وجه به صاحب حساب ارائه می دهند « اعلامیه بستانکار» نام دارد.

دارنده حساب از جمله بستانکاران بانک بوده و بانک با ارسال اعلامیه بستانکار، به ساحب حساب اطلاع می دهد که حساب شما در دفاتر ما بستانکار شد. از این جهت به این اعلامیه، اعلامیه بستانکار اطلاق می گردد.

برداشتهای معمولی از حساب جاری بانک از طریق چک صورت می گیرد . هنگام افتتاح حساب جاری، دسته چکی از طرف بانک در اختیار صاحب حساب قرار داده می شود که شماره حساب جاری ، روی تک تک  برگه ها ی آن درج شده واوراق آن دارای شماره سریال چاپی می باشد . قسمت انتهایی هر چک ، ته چک( ته سوش چک) نامیده می شود که جهت اطلاع بیشتر در مورد چکهای صادر شده، نزد دارنده حساب نگهداری می شود. باید توجه داشت که چک در هر تاریخ که صادر شود نقد شده محسوب می گردد وصدور چک مدت دار طبق قئانین جاری مملکتی منع شده است.

مانده بستانکار حساب بانک( اضافه برداشت)

اگر چه دارنده حساب جاری، تنها مجار به صدور چک حداکثر تا میزان موجودی نقد نزد بانک می باشد اما برخی از مؤسسات با توجه به اعتباری که نزد بانکها کسب نموده اند ممکن است بیشتر از میزان موجودی خود، چک صادر نمایند و بانک نیز مبلغ چک را پرداخت نماید. در این حالت دردفاتر دارنده حساب ، مانده بستانکار حساب بانک در قسمت چپ ترازنامه و در طبقه بندی بدهیهای جاری نمایش داده می شود.

چنانچه واحد تجاری در جندین بانک حساب جاری داشته باشد و مانده برخی از آنها بستانکار و مانده برخی دیگر نیز بدهکار باشد برای نمایش حساب بانک درترازنامه باید مجموع حسابهای بانکی که دارای مانده بدهکار هستند در سمت راست ترازنامه جزء اقلام دارایی و مجموع حسابهای بانکی که دارای مانده بستانکار می باشند درسمت چپ ترازنامه در قسمت بدهی ها نمایش داده شود.1

باید توجه داشت که نمی توان مانده بستانکار یک حساب بانکی را با مانده بدهکار یک حساب بانکی دیگر تهاتر ( پایانی) نمد، زیرا این امر به گمراهی استفاده کنندگان صورتهای مالی منجر می گردد.

برای روشن شدن موضوع فرض کنید یک مؤسسه دردو بانک مختلف حساب جاری داشته باشد و در پایان دوره مالی یکی از این حسابها دارای مانده بدهکاری معادل2500000 ریال و دیگری دارای مانده بستانکاری به مبلغ 2000000 ریال باشد. اگر مانده های بدهکار و بستانکار با یکدیگر تهاتر گردند  تنها باید مبلغ 500000 ریال به عنوان حساب بانک در صورتهای مالی افشاء گردد در صورتی که در این تاریخ مؤسسه دارای قدرت نقدینگی معادل 2500000 ریال ریال می باشد. به عبارت دیگر داراییها ی شرکت فابل تهاتر با بدهی ها نمی باشند.

صورت حساب بانک  

بانکها معمولاً به طور ماهانه، سالانه یا در هر موقعی که دارنده حساب تقاضا نمایند گزارشی از عملیات حساب جاری وی، جهت اطلاع و تأیید صحت عملیات مندرج در آن گزارش تهیه و در اختیار دارنده حساب قرار می دهند.

این گزارش به « صورت حساب بانک» معروف است. صورتحساب بانک با مانده اول دوره شروع وکلیه برداشتها( توسط دارنده حساب یا برداشتهای قانونی که از طرف بانک صورت می گیرد) در ستون بدهکار و کلیه وجوه واریزی در ستون بستانکار آن ثبت شده و نهایتاً مانده حساب بانک در تاریخ تهیه این صورتحساب اعلام می گردد.

جهت حصول اطمینان و رفع اشتباهات احتمالی، می بایست عملیات مندرج در دفاتر با ارقام گزارش شده در صورتحساب بانک تطبیق داده شود. بدیهی است که اقلام مندرج در ستون بدهکار صورتحساب بانک باید با اقلام مندرج در ستون بستانکار حساب بانک در دفاتر مؤسسه ( دارنده حساب) و همچنین اقلام مندرج در ستون بستانکار صورتحساب بانک نیز باید با اقلام مندرج در ستون بدهکار  حساب بانک در دفاتر دارنده حساب مطابقت داشته باشد.

زیرا از دیدگاه دارنده حساب ، بانک یکی از بدهکاران وی بوده وبه طبع ،  مانده طبیعی طبیعی حساب بانک در دفاتر بدهکار، و از طرف دیگر  ، دارنده حساب از جمله بستانکاران بانک بوده و لذا حساب وی در بانک دارای مانده طبیعی بستانکار می باشد.