یکی از اقدامات و وظایفی که معمولاً حسابرس باید قبل از رسیدگی به حساب موجودی کالا انجام دهد انبارگردانی و شمارش فیزیکی و مشاهده عینی موجودی انبارها میباشد. در بیانیهای که انجمن حسابداران رسمی آمریکا نیز دربارة استاندارد شماره (1و2) حسابرسی انتشار داده به اهمیت مشاهده عینی حسابرسان از موجودیها اشاره کرده و تنها در برخی شرایط، جانشینی سایر روشهای حسابرسی را به جای آن مجاز دانسته است. هر چند که در تعریف مذکور به این مسئله که اعمال را به جای آن مجاز دانسته است. هر چند که در تعریف مذکور به این مسئله که اعمال سایر روشهای حسابرسی همیشه باید توام با مشاهده عینی برخی از موجودیها انجام شود تاکید گردیده است.
در هر حال حضور حسابرس به منظور شمارش موجودیهای انبار و اهمیتی که انبارگردانی در رسیدگی و حسابرسی دارد از ویژگی خاصی برخوردار است که در زیر به بخشی از اهمیت انبارگردانی و دلایل حضور حسابرس در آن اشاره میشود.
اهمیت انبارگردانی و دلایل حضور حسابرس در آن
1- موجودیهای کالا معمولاً یکی از اقلام مهم دارائیهای ترازنامه شرکتها میباشد.
2- موجودیهای کالا بیش از هر نوع دارایی دیگر در معرض تغییر، حیف و میل و اشتباه در شمارش میباشد.
3- بررسی و اثبات کمیت و کمیت آنها مشکلتر از بررسی و اثبات سایر دارائیها است و معمولاً مشاهده عینی آنها مطمئنترین طریق رسیدگی میباشد. لذا بدون انجام شمارش موجودیها، هیچکس(منجمله مدیریت) قادر نخواهد بود نسبت به صحت ارقام منعکس در صورتهای مالی اطمینان کند.
4- تمام موسسات حرفهای حسابرسی حضور حسابرس را در انبارگردانی واحد مورد رسیدگی لازم دانسته و تاکید کردهاند. در مواردی که حسابرس بر شمارش موجودیها نظارت نداشته باشد، گزارش حسابرس باید صراحتاً علت آن را ذکر کند.
بنابراین حضور حسابرس در تمام مراحل انبارگردانی و نظارت کامل و آگاهانه برجریانات قبل از شروع تا پایان مرحله انبارگردانی ضروریمیباشد.
باید توجه شود که تعیین مقادیر،کیفیت و ارزشهای موجودی کالا از وظایف شرکت بوده و حسابرس در تهیه و تعیین اطلاعات مذکور مسئولیت و دخالت ندارد. حسابرس همگام و همراه با کارکنان شرکت تمام مراحل مربوط به تعیین مقادیر، کیفیت و ارزشهای موجودی کالا را به دقت نظارت میکند تا از نتیجه کار آنها مطلع شود و از مقایسه این نتایج با معیارهای پذیرفته شده حسابرسی قادر گردد در مورد روش کنترل انبار و صحت ارقام موجودیها اظهار کند.
5- حسابرس باید قبل از حضور در انبارگردانی، برنامه و دستورالعمل انبارگردانی و دستورالعمل حسابرسی و نقشه کارخانه و انبار را مطالعه کند و با حضور ذهن کافی در انبارگردانی حاضر شود و اسناد و مدارک مزبور را برای مراجعه بعدی در اختیار داشته باشد. برای اجتناب از تکرار برنامه و دستورالعمل انبارگردانی پیشنهاد میشود به برنامه انبارگردانی که در صفحات 369-364 همین کتاب ارائه گردیده تاکید میگردد. ضمن این که برنامه انبارگردانی مزبور لزوماً شامل کلیه نکات و موارد همه شرکتها نخواهد بود و هر شرکتی بنا به ضرورت میتواند تمامی و یا بخشی از آن را به عنوان برنامه انبارگردانی خود اعلام کند و در صورتی که نیاز به توجه بیشتر در خصوص شمارش موجودیها در بعضی از شرکتها باشد، میبایست نکات مزبور، در برنامه انبارگردانی گنجانده شود. از طرفی چون روش انبارداری عمدتاً متکی به چگونگی ورود و خروج و نحوه نگهداری کالا است. لذا بررسی چگونگی تقاضای خرید و تحویل و صدور کالا هم باید مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. به همین دلیل، حسابرس، موجودیهای کالا را در مرحله بررسی اقلام ترازنامهای و پس از انجام انبارگردانی مورد حسابرسی قرار میدهد.
در مرحله انجام انبارگردانی ابتدا حسابرس با مراجعه مستقیم به شرکت و پرسش نحوه در خواست خرید کالا، امکانات انبار و تجهیزات داخل انبار و اداره امور انبار، از وضعیت اداره و چگونگی عملیات در انبار اطلاع حاصل میکند. سپس برای این که کلیه مطالب فوق را مورد رسیدگی قرار دهد هر یک از آنها را به صورت آزمایشی بررسی میکند تا اطمینان لازم از مطالب و موارد مطرح شده از سوی شرکت را به دست آورد.
این گونه اقدامات، معمولاً در مرحله حسابرسی ضمنی و نهایی باریز عملیات انجام میگیرد. زیرا حسابرس در جریان این مراحل قادر خواهد بود که به نقاط ضعف کنترلهای داخلی قبل از گزارش نهایی در مورد صورتهای مالی دسترسی پیدا کند و همچنین حسابرس قادر میشود روشهای موجود در حسابداری و انبارداری را با اطمینان و قاطعیت بیشتری مورد بررسی نهایی قرار دهد.
در این حالت حسابرس قادر میشود تا موجودی کالای شرکت را در مرحله نهایی به نحو مطلوب مورد رسیدگی قرار دهد. قبلاً توضیح داده شد، تهیه پرسشنامه کنترلهای داخلی و مدارک تحلیلی و ارزیابی کنترل داخلی، زیر بنای تدوین برنامه حسابرسی است و از آن جایی که هیچ دو شرکتی از نظر نوع کار و سازمان دهی و وسعت و سیستم کنترلهای داخلی کاملاً مشابه یکدیگر نیستند، لذا، برنامههای حسابرسی در عین حال که از لحاظ اهداف کلی مشابه هستند ولی از نظر روشهای اجرایی و موارد استفاده در جزئیات، حسب مورد، متفاوت خواهند بود. بنابراین حسابرس موظف است با استفاده از اهداف کلی برنامههای استاندارد شده و آماده با در نظر گرفتن اصلاحات لازم، حسابرسی خود را آغاز کند و سپس در صورت نیاز با توجه به وضعیت و تناسب شرکت، تغییراتی در برنامه حسابرسی خود به هنگام اجراء بدهد.
مهمترین موضوعاتی که بایستی مورد دقت ویژه حسابرس در نظارت بر انبارگردانی قرار گیرد، فراهم آوردن مقدماتی به منظور حصول اطمینان از شمارش کلیه موجودیهای شرکت میباشد در این ارتباط حسابرس باید چندین روز قبل از شروع انبارگردانی از محوطه شرکت و انبارهای آن بازدید به عمل آورد تا ضمن آگاهی از روش کنترل انبارها، خود را برای حضور فعالانه و آگاهانه در انبارگردانی آماده سازد.
چک لیست گزارش بازدید اولیه از انبار
حسابرس برای این که گزارش حسابرسی خود را تهیه کند میبایست اقدام به جمعآوری شواهد و مدارک لازم و کافی به منظور اظهار نظر نسبت به صورتهای نهایی نماید.
بنابراین اولین گام حسابرس در حسابرسی موجودی کالا شناخت کامل شرکت، نحوه گردش عملیات و نظارت بر شمارش موجودی های انبارهای مختلف شرکت میباشد. بدین منظور ابتدا اقدام به تهیه چک لیست گزارش بازدید اولیه از انبارها میکند. البته باید اضافه کرد حسابرسان زمانی از چک لیست گزارش بازدید اولیه انبار استفاده میکنند که برای اولین بار به عنوان حسابرس شرکت انتخاب شده و جهت انبارگردانی موجودی به شرکت مراجعه کرده باشند. بنابراین چنانچه حسابرس با مشخصات فیزیکی موجودیهای نگهداری شده در انبارهای شرکت و نحوه فعالیت و عملیات آن آشنا باشد، دیگر نیازی به تکمیل چک لیست بازدید اولیه از انبار به منظور شناخت وضعیت انبارها و نحوه گردش عملیات ندارد.
به طور کلی هدف از بازدید اولیه و تهیه چک لیست از آن به شرح زیر میباشد:
1- آشنایی با وضع انبارها، از نظر محل و وسعت آنها و میزان موجودیاه.
2- تهیه نقشه کارخانه و انبارها و تهیه اطلاعات لازم از وضع انبار برای حضور در انبارگردانی.
3- اطلاع از کالاهای امانی شرکت نزد دیگران و موجودیهای شرکت در انبارهای عمومی و ارسال درخواستهای تاییدیه.
4- تشریح اهمیت انبارگردانی برای مسئولین شرکت و یادآوری موارد ضعف و کارهای اصلاحی که باید قبل از آغاز انبارگردانی انجام شود(مشتعل بر همکاری با مسئولین شرکت در مورد تنظیم برنامه و دستورالعمل انبارگردانی).
یکی از انواع چک لیستهای حسابرسی که در موسسات و واحدهای حسابرسی و در شرایط فعلی در ایران رایج است و از آن به عنوان چک لیست استاندارد شده و آماده استفاده میکنند به شرح صفحات بعد میباشد.
چک لیست گزارش بازدید از انبارها
نام شرکت: تاریخ:
مرکز اصلی شرکت: نام حسابرس:
نوع فعالیت شرکت:
سمت و نام مسئولین ملاقات شده :
نوع موجودیهای کالا و میزان تقریبی آنها:
محل کارخانه:
حدود تقریبی زمان آغاز انبارگردانی:
پیشبینی مدت زمان انبارگردانی و گروههای شمارش گر:
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
وضعیت انبارها: 1- آیا از انبارها محافظت کافی به عمل میآید؟ 2- آیا فضای کافی و محل مناسب برای نگهداری موجودیهای جنسی وجود دارد. 3- آیا در هر انبار، موجودیهای کالا به تفکیک نگهداری میشود؟ 4- آیا موجودی های کالا در انبار به ترتیبی قرارگرفتهاند که بتوان آنها را شمارش یا اندازهگیری کرد؟ 5- آیا موجودیهایکالا به آسانی قابل شناسایی میباشند؟ 6- آیا موجودیهایکالا ناباب، کممصرف و بیمصرف در جای معینی نگهداری میشوند و یا به سادگی قابل تفکیک و اندازهگیری کرد؟ 7- آیا موجودیهای کالا در فوق را میتوانشمارش و اندازهگیری کرد؟ 8- آیا کالای امانیدیگران نزد شرکت به تفکیک نگهداری میشود و میتوان آنها را شمارش و اندازهگیری کرد؟ 9- آیا در مورد کالای امانی شرکت نزد دیگران، مدارک کافی نگهداری میشود؟ 10- آیا مواد و کالاهایی که برای آنها حواله انبار صادر شده یک جا و هم زمان از انبار خارج میشوند؟ مدارک موجودیها در واحد حسابداری 1- آیا کارت حسابداری انبار بر حسب تعداد و مبلغ(یا |
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
فهرست رایانه) برای انواع موجودیهای کالا نگهداری میشود؟ 1- آیا کارتهای حسابداری انبار در زمانهای معین با مدارک موجود در انبار مطابقت داده میشوند؟ 2- آیا تایید ورود و خروج موجودیهای کالا را اشخاص مستقل از انباردار، انجام میدهند؟ 3- آیا برگههای رسید و حواله انبار و سایر برگههای مورد استفاده انباردار، دارای شماره چاپی پیاپی میباشد؟ 4- آیا کارتهای انبار و حسابداری انبار بر اساس مدارک ورود و خروج کالا، روزانه ثبت میشوند؟(در غیاب سیستم رایانهای) شمارش موجودی کالا 1- آیا موجودیهای کالا در پایان سال قبل، شمارش شدهاند؟ 2- آیا در تاریخ معینی در سال جاری تمام موجودیهای کالا شمارش شدهاند؟ (تاریخ ....) 3- آیا موجودیهای کالا به طور مستمر طی سال شمارش میشوند؟ 4- با توجه به بند 2و3 بالا، آیا نتیجه شمارش با اسناد و مدارک موجودیهای مقابله و اختلافات پیگیری و اصلاح شدهاند؟ 5- آیا در زمان شمارش، تولید متوقف میشودوجابهجایی | |||
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
و نقل و انتقال موجودیها صورت نمیگیرد؟ 6- آیا در شمارشهای طی سال به این موضوع توجه شده است که موجودی کالای امانی دیگران نزد شرکت، نباید در شمارش منظور شود؟ 7-آیا موجودی کالا امانی شرکت نزد دیگران در شمارش و طیسال در نظر گرفته شدهاند؟ اخذ نام و نشانی محل موجودیها . 8- آیا علاوه بر انباردار، اشخاص دیگری در شرکت وجود دارند که به وضعیت انبارها و شناسایی موجودیها، آگاهی کافی داشته باشند؟ |
بدیهی است چک لیست فوقالذکر برای اطلاع کامل و کافی حسابرس از وضعیت انبارها و موجودیهای کالا در انبار تهیه میشود تا در ضمن رسیدگی و حسابرسی، مورد یا موردی از قلم نیفتد. ضمن آن که حسابرس قادر میشود تا طبق یک برنامه از پیش تعیین شده حرکت کند و در نهایت بتواند نسبت به اظهار نظر و منصفانه پس از حصول اطمینان از موارد رسیدگی شده اقدام نماید و به هنگام رسیدگی، نقاط ضعف در سیستم کنترلهای داخلی را مورد آزمایش قرار دهد .
اقداماتی که حسابرس باید طی مراحل انبار گردانی اعمال کند
حسابرس با عنایت به نکاتی که قبل از شمارش موجودیهای کالا در انبار بایستی مورد توجه قرار دهد، اقداماتی را نیز باید در جریان مراحل انبارگردانی اعمال کند.
به همین منظور باید چک لیستی به شرح صفحات بعد را از قبل تهیه و تکمیل کند تا بتواند اقدامات لازم را در سه مرحله انبارگردانی( قبل از شمارش، در حین شمارش، بعد از شمارش) مورد مطالعه و بررسی قراردهد. چک لیست مورد نظر که در بیشتر مؤسسات حسابرسی ایران در حال حاضر رایج است و مورد استفاده قرار میگیرد به شرح صفحات بعد میباشد.
اقداماتی که حسابرس باید ضمن مراحل انبارگردانی اعمال نماید.
شرکت: دوره مالی منتهی به :
انبار: تاریخ شمارش:
نام حسابرس:
شرح | شرح یا عطف به کاربرگ |
اقدامات لازم قبل از آغاز انبارگردانی یادداشت کردن شماره چاپی پیاپی آخرین فرمهای مورد استفاده در موارد ذیل: الف) کالای وارده به انبار(خرید یا برگشت از فروش) ب) کالای صادره از انبار( فروش یا برگشت از خرید) ج) انتقالات داخلی کالاها اقدامات لازم هنگام انبارگردانی 1- کنترل تمام برگههای شمارش از نظر شماره چاپی پیاپی و یادداشت و ثبت اولین و آخرین شماره آنها. 2- تهیه تصویر از تعدادی از برگههای شمارش(یا ثبت جزئیات | |
شرح | شرح یا عطف به کاربرگ |
برگههای انتخابی در کار برگ مربوط). انجام این کار جهت کنترل صورت شمارش موجودیها ضروری میباشد. 3- کسب اطمینان از برگشت و جمعآوری کلیه برگههای شمارش در پایان انبارگردانی. 4- انتخاب چند نمونه از موجودیها و برگههای شمارش و اجرای مراحل زیر: الف) شمارش نمونههای انتخاب شده و مطابقت آنها با برگههای اولیه شمارش که مسئولان شمارش تهیه کردهاند. ب) انتخاب تعدادی از برگههای اولیه شمارش بطور نمونه و کنترل صحت شمارش از طریق شمارش مجدد. ج) تهیه کاربرگ مناسب برای هریک از دو مورد فوق و سعی در جلوگیری از افشاء نمونههای انتخابی. یادآوری در مورد بند 4 از «اقدامات لازم هنگام انبارگردانی»، معمولاً نکات زیر در خصوص انتخاب نمونه مدنظر حسابرس قرار دارد: 1- توجه به بهای کل کالا. 2- توجه به مقدار کل کالا. 3- بالا بودن بهای واحد( گران قیمت بودن کالا). 4- سوء استفاده پذیر بودن کالا. 5- مشکل بودن شمارش و حمل و نقل 6- عوامل دیگری که به نظر حسابرس اهمیت داشته باشد. |
شرح | شرح یا عطف به کاربرگ |
روشهای نمونه گیری با توجه به روشهای نمونهگیری آماری جهت کسب اطمینان از صحت اطلاعات حاصله جامعه آماری(انبار) تعیین میگردد و معمولاً به طرق زیر اعمال میشود: 1- انتخاب بخشی از برگههای شمارش و حصول اطمینان از صحت شمارش اقلام درج شده از طریق مقابله کردن و مطابقت دادن بخشی از اقلام مندرج آن. 2- انتخاب چند قفسه از اجناس و حصول اطمینان از انجام شمارش صحیح اقلام مزبور از طریق شمارش چند قلم از آن و مطابقت با برگههای شمارش 3- انتخاب با تاکید خاص بر نوع و اهمیت موجودی کالا جهت پوشش نمونهگیری آماری. اقدامات لازم پس از انبار گردانی 1- مطابقت دادن تصویرهای مندرج در بند (2) فوق با «صورت خلاصه شمارش موجودیها » 2- مطابقت جزئیات مندرج در بند (2) فوق با «صورت خلاصه شمارش موجودیها» «منظور از بند(2) اقدامات لازم هنگام انبارگردانی میباشد.» |
نظارت حسابرس بر عملیات انبارگردانی
حسابرس به منظور حصول اطمینان از نحوه شمارش موجودیهای انبار، اقدام به تهیه و تکمیل چک لیست نظارت بر انبارگردانی میکند. از چک لیست مزبور عمدتاً برای تشخیص نکات با اهمیت و قابل توجه به عنوان راهنما استفاده میشود. در واقع چک لیست نظارت بر انبارگردانی را چک لیست حین شمار موجودیها هم تلقی میکنند. برای این که بتوان نظارت بر انبارهای متعدد یک شرکت را در امر شمارش موجودی به درستی انجام داد، لازم است برای هر انبار یا محل نگهداری موجودی کالا چک لیست جداگانه تهیه و تکمیل گردد.
پاسخهای «بلی» درچک لیست مزبور وضعیت مطلوب و مناسب بودن عملیات شمارش و صحت فیزیکی و عینی موجودی را نمایش میدهد و برعکس پاسخ های «خیر» را در کاربرگهای مربوطه تشریح کرد و به عنوان نکات قابل توجه در «نکات حسابرسی» مدنظر قرار داد.
چک لیست نظارت بر انبارگردانی که امروزه به عنوان برنامه استاندارد در مؤسسات حسابرسی مورد استفاده قرار میگیرد به شرح صفحات بعد میباشد. بدیهی است برنامه یا فرم استاندارد شده صفحات بعد نیز نمیتواند در برگیرنده تمام نکاتی باشد که در یک انبارگردانی ممکن است به آن برخورد شود. لذا لازم است حسابرسان با توجه به نظام مالی و گردش عملیاتی و شرایط هر شرکتی نسبت به تعدیل و تکمیل برنامه نظارت بر عملیات انبارگردانی اقدام کنند. به همین دلیل در صورت برخورد به نکات جدید که ضروری تشخیص داده میشود، میبایست چک لیست حاضر را کامل کرد.
چک لیست نظارت بر انبارگردانی
شرکت: ...........................................................................................................................................
دوره مالی منتهی به : .............................................................................................................
نام حسابرس مسئول: .............................................................................................................
نام حسابرس : ............................................................................................................................
نام هماهنگ کننده شمارش: ..............................................................................................
اسامی مسئولین شمارش: .............................................................................................................
...............................................................................................................................................................
چک لیست نظارت بر انبارگردانی
شرکت: دوره مالی منتهی به :
انبار: تاریخ شمارش:
نام حسابرس:
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
1- آیا شرکت دستورالعمل کتبی برای انبارگردانی صادر کرده است؟ 2- آیا نسخهای از دستورالعمل مزبور به هر یک از شرکتکنندگان زیر داده شده است؟ الف- کارکنان مسئول شمارش ب- مسئولین حسابداری. ج- حسابرس داخلی. د- مدیریت انبار |
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
3- آیا از انبارها حفاظت کافی به عمل میآید؟ 4- آیاموجودیهادر انبار و محوطه انبار بطور منظم قرار داده شدهاند؟ 5- آیا گروههای مختلف موجودی کالا به نحوی صحیح طبقهبندی و از یکدیگر جدا شدهاند؟ 6- آیا روی کلیه موجودیهای برگهای که حاوی مشخصات کامل جنس به ویژه در صد تکمیل در مورد کالای در جریان ساخت باشد نصب گردیده است؟ 7- آیا اجناسی که به آسانی نمیتوان تشخیص داد علامتگذاری شدهاند؟ 8- آیا موجودی کالای امانی و همچنین دارائیهای ثابت موجود در انبار، علامتگذاری و مشخص گردیدهاند؟ 9- آیا مشخصات و شماره چاپی پیاپی آخرین برگههای رسید و حواله انبار و بطور کلی تمام برگههایی که برای ورود و خروج کالا استفاده میشود، یادداشت شده است؟ 10- آیا اجناس وارده به دایره دریافت کالا و همچنین اجناس صادره از دایره صدور کالا به تاریخ قبل و بعد از شمارش موجودیها، مشخص گردیدهاند؟ 11- آیا مندرجات کارت موجودیها کامل گردیده است؟ 12- آیا تمام برگههای شمارش،دارای شماره چاپی پیاپی هستند؟ 13- آیا ترتیبات لازم برای کاهش نقل و انتقال کالاها در مدت انبارگردانی داده شده است. 14- آیا مسئولیت کنترل شمارش به ترتیب به افرادی که وظیفهنگاهداری موجودیها را برعهده نداشتهاند و اشخاصی کـه | |||
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
موجودیها را به خوبی میشناسد و درجه تکمیل آنها را میدانند، تفویض گردیده است؟ 15- آیا روش توزین، شمارش، ثبت و تعیین درجه تکمیل موجودیها مشخص گردیده است؟ 16- آیا برای پیشگیری از شمارش مجدد یا شمارش نشدن پارهای از موجودیها اقلام شمارش شده، علامتگذاری گردیدهاند؟ 17- آیا تمام برگههای شمارش و تغییرات ارقام، توسط مسئولین انبارگردانی امضاء شده است؟ 18- آیا تمام موجودیها(شامل مواد اولیه، کالای درجریان ساخت، کالای ساخته شده ولوازم یدکی و نظایر آن) شمارش شده است؟ 19- آیا تاییدیههای لازم در مورد کالای امانی نزد دیگران دریافت گردیده است و در صورت نیاز اینگونه کالاها شمارششدهاند؟ 20- آیا اجناسی که از شرکتهای گروه خریداری شده، مشخص گردیدهاند؟ 21- آیا لیستی از اجناس آسیبدیده، بیمصرف و کممصرف تهیه شده است؟ 22- آیا روش شمارش مجدد موجودیها(درصورتنیاز) مشخص شده است؟ 23- آیا اجناسی که در صندوقهای در بسته قرار دارند به طور نمونهای، کنترل گردیدهاند؟ 24- آیا با حسابرسان داخلی و ناظر، همکاری لازم شده است؟ بعد از شمارش: 25- آیا برگههای اولیه شمارش، پس از شمارش نگهداری شدهاند؟ | |||
شرح | خیر | بلی | عطف به کاربرگ |
26- آیا برگشت تمام برگههای شمارش با توجه به شمارش پیاپی آنها کنترل شدهاند؟ 27- آیا « صورت خلاصه شمارش موجودیها» با برگههای اولیه شمارش کنترل گردیدهاند؟ 28- آیا نتیجه شمارش با موجودی کارتهای حسابداری انبار کنترل شده است؟ 29- آیا اصلاحات لازم در کارتهای حسابداری انبار برای تطبیق با نتیجه انبارگردانی و مشخصکردن شمارش اجناس، انجام شده است؟ 30- آیا نتیجه انبارگردانی با کارتهای انبا رکنترل شده است؟ 31- آیا در مورد مغایرات مهم بین نتیجه انبارگردانی و مدارک موجودیها، بررسی لازم به عمل آمده است؟ |
برنامه حسابرسی موجودی کالا
جهت حسابرسی و رسیدگی به موجودیهای کالا، حسابرسان باید انجام عملیاتی جهت اثبات وجود، مالکیت، ارزش و تمامیت انواع موجودیها را به عمل آورند. به این منظور، ضمن توجه به برنامه حسابرسی که در صفحات بعد ،نمونهای از آن ملاحظه خواهد شد. باید موضوعات با اهمیت ذیل را نیز مورد مطالعه و توجه خاص قرار دهند.
1- دریافت و تهیه کاربرگ اصلی
2- حصول اطمینان از کامل بودن برنامه نظارت بر انبارگردانی، به منظور اثبات لیستهای شمارش.
3- مطابقت لیستهای شمارش با نمونهگیری انجام شده توسط حسابرس (در صورتی که لیستها در تاریخ انبارگردانی اخذ نشده باشد)، به منظور اثبات واقعی بودن لیستهای شمارش.
4- تطبیق لیستهای شمارش با لیستهای نهایی قیمتگذاری شده پایان سال.
5- انجام آزمایش میان بر(Cut Off test)
6- حصول اطمینان از ثبات رویه شرکت در قیمتگذاری موجودیها (بدیهی است ثبات رویه در مواردی باید مورد توجه قرار گیرد که رویه مزبور مطابق با اصول مورد قبول حسابداری باشد).
7- اثبات صحت روش قیمتگذاری موجودیهایی که از خارج از شرکت خریداری میشود.
8- اثبات صحت روش قیمتگذاری موجودی کالای در جریان ساخت از طریق کنترل محاسبات شرکت و اثبات مبانی به کار گرفته شده جهت محاسبات مزبور.
9- اثبات صحت قیمتگذاری موجودی کالا ساخته شده از طریق مقایسه نرخهای مورد استفاده آن با نرخ واحد محاسبه شده در قیمت تمام شده کالای فروخهت شده(فرض شده است محاسبات مربوط به اثبات قیمت تمام شده کالای تولید شده در قسمت سود و زیان انجام میپذیرد).
10- توجیه کلی مصرف مواد اولیه مشتمل بر نتایج بدست آمده از کسری و اضافی ناشی از شمارش پایان سال. ( توجیه کلی مصرف مواد اولیه را میتوان در قسمت سود و زیان نیز بررسی کرد، لکن مناسبتترین زمان جهت پیگیری نتایج کسری و اضافی کالا، هنگام رسیدگی و اثبات موجودیهای کالا میباشد).
11- حصول اطمینان از صحت و کفایت ذخایر منظور شده در حسابها از بابت موجودیهای کالا.
12- حصول اطمینان از صحت انعکاس مانده حساب اعتبارات اسنادی و تفکیک مناسب آن به کالای در راه و پیش پرداخت خرید موجودیها.
13- بررسی کیفی سفارشات خارجی واحد مورد رسیدگی از جهت هماهنگی با سیاستها کشور.
14- بررسیهای دیگری که با توحه به ماهیت خاص کار، انجام آن توسط حسابرس ضروری به نظر میرسد.
بنابراین حسابرس با توجه به موضوعات با اهمیت فوقالذکر، لازم است پیش از شروع حسابرسی موجودی کالا برنامه حسابرسی خود را آماده کند.
در تعریفی که از برنامه حسابرسی ارائه شده، آمده است: «برنامه حسابرسی عبارت از جزئیات تعیین شده از کار رسیدگی که باید انجام گیرد، تعیین روشهایی که باید در رسیدگی به هر یک از اقلام صورتهای مالی به کار گرفته شوند و همچنین زمان برآورد شده برای انجام آنها »
هنگامی که هر یک از موارد برنامه حسابرسی را حسابرسان انجام دهند، تاریخ و زمان واقعی انجام آن را در برنامه حسابرسی مینویسند و امضاء میکنند.
چون جزئیات رسیدگی در برنامه حسابرسی پیشبینی و منعکس شده است، بنابراین حسابرسان قادر خواهند بود برای رسیدن به اهداف مشخص شده اقدام کنند.
برنامه ارائه شده در صفحات بعدی نمونهای از اقداماتی است که حسابرس طی یک دوره حسابرسی برای رسیدگی به حسابهای موجودیهای کالا تحت عنوان « برنامه حسابرسی موجودی کالا» از آن استفاده میکند. بدیهی است این برنامه می تواند کاملتر و یا مختصرتر و با توجه به شرایط عملیاتی شرکتها و متناسب با حجم فعالیت آنها تغییر نماید.
برنامه حسابرسی موجودی کالا با در نظر گرفتن موارد با اهمیت چهارگانهای که قبلاً بدان اشاره شده( اثبات وجود، مالکیت، ارزش و تمامیت موجودیها) و در حال حاضر تعدادی از مؤسسات و شرکتهای حسابرسی در ایران از آن به عنوان برنامه حسابرسی استاندارد شده استفاده میکنند ارائه گردیده است. ضمن اینکه باید دانست برنامه حسابرسی ارائه شده نمیتواند جامع و در برگیرنده کلیه موضوعات مورد نیاز برای حسابرسی کلیه واحدهای تولیدی، خدماتی و یا بازرگانی باشد.
سلام میشه اسم کتاب و نویسنده رو لطف کنید بگید
با سلام و تشکر از مطالبی که در اختیار ماان قرار داده اید
کامل تربود خیلی بهتربود
با عرض سلام و ادب
خوشحال می شوم پس از بازدید،این وبلاگ را لینک کنید و بالعکس.
وبلاگ زیر یگ وبلاگ تخصصی و علمی در مورد حسابداری و حسابرسی و قوانین و دستور العمل های مربوطه می باشد. شما می توانید با تبادل لینک آمار بازدید کنندگان وب سایت و یا وبلاگ خود را در اینترنت بالا ببرید.
با تشکر
حمیدرضا اعتمادی
مدیر وبلاگ
http://accountinghistory.persianblog.ir/